Yaşından çok daha gecikmiş çocuğun alıcı ve ifade edici dil becerilerinin dil ve konuşma dil ve konuşma sürecinde gelişiminin gerilik göstermesidir.

Çocuklardaki dil sorunlarında dilin hem anlama (alıcı dil) hem de üretim (ifade edici dil) alanlarında problemlerle karşılaşılabilir.

Dil sorunları işitme engeli, mental retardasyon, travmatik beyin yaralanmaları, otizm gibi sorunlara bağlı olarak ortaya çıkabileceği gibi gelişimsel herhangi bir sorun olmaksızın da gözlenebilir.

Bazı dil sorunları doğumdan itibaren ortaya çıkarken (gelişimsel) bazıları hastalık ya da travmaya bağlı olarak dil fonksiyonlarının sonradan (edinilmiş) bozulması ya da kaybı olarak kendini gösterebilir.

İnsanda dil gelişimi açısından kritik evre 0-6 yaşları arasıdır. Dil gelişim sorunları olan çocuklar hem akademik hem de sosyal açıdan risk altındadırlar. Bu sebeple dil ve konuşma gelişimindeki bir bozukluk ya da gecikme erken dönemde bir dil ve konuşma terapistinin müdahalesini gerektirmektedir.

ARTİKÜLASYON VE FONOLOJİK BOZUKLUKLAR

“Artikülasyon bozukluğu” dudak ve damak yarıklığı, kranyal sinir hasarı, solunum kontrolüyle ilgili problemler, gırtlakla ilgili anomaliler gibi organik bir nedene bağlı olarak ya da olmaksızın ortaya çıkan ve dilde var olan belirli seslerin üretilmesini negatif olarak etkileyen bir motor problemdir. Bozukluğun dilsel bir yönü olduğunda “Fonolojik bozukluk” terimi kullanılır. Mesela /k/, /r/ seslerini hiç üretememek; bu seslerin yerine başka sesler koymak bir artikülasyon bozukluğudur. Artikülasyon ve fonolojik sorun ileri boyutta olduğunda çocuğun konuşması başkaları tarafından tamamıyla anlaşılmaz olabilir. Bu durum çocuğun akademik başarısını ya da sosyal iletişimini olumsuz şekilde etkiler. Artikülasyon ve fonolojik bozukluklar çocukluk çağında yoğun olarak görülmesine rağmen bazı kişilerde ergenlik ve yetişkinlikte de devam edebilmektedir.

Türk Dili’nde /r/ sesi dışındaki tüm seslerin edinimi 4 yaş civarında tamamlanmaktadır. Hatta pek çok sesin edinimi çok daha erken dönemlerde kazanılmaktadır. Bir çocuk 4-5 yaşlarına erişmiş olmasına rağmen hiç üretilmeyen sesler varsa, ya da sesler üretilmesine rağmen yanlış yerlerde birbirlerinin yerine kullanılıyorsa ve bu durum çocuğun başkalarıyla iletişimini ve akademik becerilerini etkiliyorsa bir uzmana başvurulmalıdır

KEKEMELİK

Genellikle 2-4 yaşları arasında ortaya çıkan ve gelişimin erken evrelerinde her 100 çocuktan 4’ünü etkileyen bir sorun olan kekemelik çocukların %70-80’inde bir müdahale olmaksızın ortadan kalkar. Ancak hangi çocukta geçici, hangi çocukta kalıcı olacağını bilmek mümkün olmadığından okul öncesi dönemde müdahale edilmesi gereken, kişiyi akademik ve sosyal açıdan etkileyen bir konuşma sorunudur.

Kekemeliğin temel semptomları:

• Ses, hece ve sözcük tekrarları
• Uzatmalar
• Duraklamalar
• Bloklar
• Söylenmesinde zorlanılan sözcüklerin yerine başkalarının konmasıdır.
• Bu semptomlara baş, yüz ve vücudun diğer bölgelerindeki hareketler de eklenebilir.

Kekemelik terapisi hem okul öncesi hem de her yaşta okul çağı çocuklara uygulanabilmektedir.